Jan Paweł II do Ruchu Światło-Życie

20 IX 1972

Przemówienie do moderatorów krakowskich w Poroninie podsumowujące ich obrady nad doświadczeniami oaz wakacyjnych i planami pracy rocznej w grupach parafialnych po-oazowych.

Opierając się na doświadczeniu jakie płynie dla mnie już z pięcioletniego stażu w Radzie Świeckich, mogę stwierdzić, iż bardzo wiele się mówi na Zachodzie, a więc w tym Kościele, który dysponuje pełnym marginesem swobody działania w zakresie działalności świeckich w różnych formach organizacyjnych i różnych formach duszpasterstwa i apostolstwa, wiele się mówi o tym, że stoimy wobec kryzysu organizacji katolickich, a więc tej formy, przez którą i my przeszliśmy i która się u nas zakończyła przed kilkunastu laty. Zakończyła się nie dlatego, żebyśmy od niej odeszli, żebyśmy ją zamknęli, ale dlatego, że jej nam zakazano. Otóż są pewne formy, które spełniły po prostu swoje zadanie w Kościele. Potrzebne w tamtym czasie, wyrażały treść wiary, życia Kościoła, zainteresowań, pewnych dominant, które działały w Kościele w swoim czasie.

Z biegiem lat w miarę rozwoju Kościoła, w świadomości Kościoła, w orientacji pastoralnej Kościoła, muszą przyjść formy nowe. I myślę, że właśnie ta forma, którą reprezentują oazy jest taką nową formą. Przede wszystkim założenia doktrynalne, teologiczne, są bardzo ściśle związane z Soborem Watykańskim II. To jest przetłumaczona na język pewnego ruchu, pewnego działania, eklezjologia Vaticanum Secundum w jej elementach centralnych: osoba, wspólnota ludu Bożego, wspólnota apostolska w najbardziej podstawowym znaczeniu tego słowa. Jest pewne pojęcie apostolstwa, które Sobór Watykański II bardzo dokładnie wypracował, którym przedtem nie dysponowaliśmy: Dekret o apostolstwie świeckich mówi, że wszelka działalność zmierzająca do tego, żeby cały świat skierować ku Chrystusowi, to jest apostolstwo (DA 2) i następnie pokazuje, w czym się to apostolstwo konkretyzuje i urzeczywistnia. Widzimy więc w nowy sposób samo po jęcie apostolstwa, samą rzeczywistość, którą to pojęcie oznacza.

To, co mówiłem przed chwilą o kryzysie form organizacyjnych, nie oznacza odejścia od potrzeby samej wspólnoty, społeczności, tylko oznacza szukanie innej realizacji tej potrzeby: bardziej środowiskowej, mniej urzędowej a bardziej spontanicznej. Przy czym ta spontaniczność może się w różny sposób wyrażać: może się wyrażać również w postaci bardzo precyzyjnego programu. Program nie niszczy spontaniczności. Bardzo pracowity program oazy nie odbiera człowiekowi poczucia, że on sam siebie tworzy, że on w tym wszystkim jest wolny, że tę swoją wolność angażuje i dobrze z niej korzysta.

I wreszcie te różne momenty psychologiczne, to znaczy dotarcie do świadomości człowieka współczesnego, jego głównych zamiłowań, trosk, pragnień, co się wyraża chociażby właśnie w piosenkach oazowych i w ogóle w piosenkach młodzieżowych, to wszystko razem wskazuje, że mamy do czynienia z formą, która wyrasta z naszych czasów, która jest do nich dostosowana, im odpowiada.

Ja bardzo się cieszę z tego, że ten ruch zapoczątkował się i że się rozwija z roku na rok coraz pełniej w znaczeniu ilościowym, jak na to wskazuje chociażby sprawozdanie z liczby młodzieży i uczestników oaz, że ten ruch dojrzewa i że utrzymuje wciąż swoją tożsamość. To jest także jakieś prawo rozwoju, żeby zachować tożsamość, zgodność z pierwotnymi założeniami, które są wciąż te same, tylko wciąż są bogatsze w realizacji. Oczywiście, podstawą tego wszystkiego, nawet organizacyjną, nie mówiąc już o podstawie treściowej i  środowiskowej, jest liturgia. Liturgia zresztą wyrasta z rzeczywistości Kościoła, z eklezjologii Kościoła, z nauki o Kościele na Soborze Watykańskim II: bez liturgii nie sposób zrozumieć Kościoła, a bez Kościoła nie sposób zrozumieć liturgii. Dlatego też ten ruch skupia przede wszystkim młodzież, że tak powiem „liturgiczną”, jak lektorzy, schole, oczywiście, wraz ze swymi kapłanami, którzy są liturgami par excellence.

Więc powtarzam, że bardzo się cieszę, że ten ruch się narodził i że się rozwija. Cieszę się z tego, że on się rozwija tutaj w naszych stronach, które szczególnie dużo dają okazji do tego, żeby można było tworzyć takie oazy, przeprowadzać je, żeby można było łączyć liturgię Kościoła z jakąś liturgią stworzenia, z jakąś liturgią przyrody. I to wszystko oczywiście ma swoją konsekwencję, swoje następstwo w metodzie pracy: chociażby taka metoda „otwartych oczu”, która, jeżeli ja to dobrze rozumiem, polega właśnie na przeżyciu piękna przyrody jako jakiejś wspaniałej wypowiedzi Stwórcy, która trafia po prostu do naszych oczu, do naszego umysłu i do naszego serca. Z tego się bardzo cieszę.

Cieszę się także, że ten ruch się rozwija wśród naszych kapłanów. Nie miałem oporów, chyba od początku, w stosunku do tego, ponieważ czułem pewien brak i czekałem na to, żeby ten brak się czymś wypełnił. Kiedy pierwszy raz rozmawiałem z ks. Franciszkiem Chowańcem na ten temat – on mnie pierwszy informował o oazie wakacyjnej w Krościenku – wtedy pomyślałem sobie, że chyba księża, przynajmniej niektórzy, również czują ten brak i szukają jak go zapełnić. I od tej rozmowy, która miała miejsce jakieś trzy lub cztery lata temu, sprawy poszły naprzód. Ja sam zresztą lepiej się zapoznałem z tym ruchem i z tą metodą i z samymi żywymi oazami i myślę, że jest to ruch, któremu tylko trzeba życzyć dalszego jeszcze rozwoju. Przede wszystkim trzeba życzyć sobie, ażeby było coraz więcej kapłanów, którzy będą szukali na tej drodze metody dojścia do młodzieży w duszpasterstwie, w apostolstwie młodzieżowym.

Oczywiście, jest to metoda elitarna. To wynika ex definitione, zresztą wynika z tego wszystkiego, co tu dzisiaj powiedziano. Dobiera się tam młodzież męską i żeńską według pewnego klucza, według pewnego stopnia dojrzałości, dobiera się w oparciu o pewne przygotowania, dokonane już na miejscu w parafiach, przeprowadza się ich przez pewne stopnie, pierwszy, drugi stopień, więc to jest ruch elitarny.

Rzecz jasna, że ten ruch elitarny nie może nam zastąpić podstawowej pracy duszpasterskiej wśród młodzieży: pracy parafialnej, pracy katechetycznej, duszpasterstwa młodzieży, różnych jego form. Niemniej jest rzeczą konieczną, ażeby on na gruncie tego podstawowego duszpasterstwa wyrastał i żeby się rozwijał. A jest rzeczą konieczną dlatego, ponieważ po pierwsze: na pewno wśród młodzieży są takie większe talenty: ktoś dostał jeden, ktoś dwa, a ktoś pięć. Więc są ci, co mają pięć, w tym znaczeniu najbardziej ewangelicznym. I chodzi o to, żeby się to nie zmarnowało.

Prócz tego my już dzisiaj w Kościele jesteśmy świadomi pewnej metody apostolstwa w ogóle, a apostolstwa świeckich w szczególności, która polega na tym, że ludzie danego środowiska stają się apostołami tego środowiska. To najbardziej sprecyzował sławny ks. Józef Cardijn, późniejszy kardynał, twórca JOC (Jeunesse Ouvrière Chrétienne – Chrześcijańska Młodzież Robotnicza), który pracując z młodzieżą robotniczą, pracując jako duszpasterz wśród nich, doszedł do tego przeświadczenia, że apostołami młodzieży robotniczej, która wtedy w krajach francuskich, a więc we Francji, Belgii uległa olbrzymiej dechrystianizacji wraz z całym społeczeństwem, mogą być tylko młodzi robotnicy.

Ja myślę, że – mutatis mutandis – można tę zasadę odnieść do różnych układów i środowisk. W każdym razie apostołami młodzieży mogą być tylko młodzi. I stąd jest potrzeba tych grup elitarnych: na tle duszpasterstwa zwyczajnego, podstawowego, trzeba mieć jeszcze jakieś grupy, zespoły ludzi – młodych, potem starszych – którzy będą w swoje środowisko wnosili większy wymiar, pełniejsze świadectwo, większą dojrzałość chrześcijańską i będą promieniowali. Nie chodzi oczywiście o to, ażeby tych ludzi od reszty oddzielić, tylko żeby ich ukształtować, uformować metodą wypracowaną i następnie ich mieć w środowisku.

Więc myślę, że to jest sprawa bardzo wielkiej wagi. Oczywiście że szereg rzeczy można by jeszcze powiedzieć na temat tego ruchu i na temat zaangażowania poszczególnych księży, wśród młodzieży w ramach tego ruchu, ale to co powiedziałem sądzę, że już dostatecznie wyraża moją myśl, a przede wszystkim mój stosunek do tego. Bardzo życzę Księżom i sobie samemu tego życzę, żeby coraz więcej kapłanów w Kościele krakowskim znajdowało tę drogę, żeby odkrywało swoje powołanie młodzieżowe.

I tu wracam znowu do początku. Ja myślę, że dla kapłanów oaza znaczy odkrycie powołania młodzieżowego, autentycznego powołania. To nie jest łatwe powołanie. Równocześnie tak myślę, że... młodzi do młodych. Młodzi księża mają specjalne dane do tego, żeby być jako duszpasterze duszpasterzami i apostołami młodych: żeby do nich trafić; z nimi szukać wspólnego języka. Realizacja podlega jednak znakom czasu i jakimś prawom czasu. Więc, zwłaszcza gdy chodzi o księży młodych, to tego bardzo życzę wam tutaj zebranym, ażebyście mieli wśród swoich kolegów jak najwięcej nowych kolegów w tej pracy. Myślę zresztą, że będzie się ona rozwijać i w przestrzeni, i w czasie, i że będzie znajdować coraz nowe formy i coraz szersze kręgi zataczać, taką mam nadzieję. I że będzie doskonale się spotykać z tą podstawową pracą duszpasterską, którą my przecież bez przerwy i z olbrzymim wysiłkiem w diecezji prowadzimy.

Ks. F. Blachnicki, Godziny Taboru. Carlsberg-Lublin 1989, s. 24-27.